Giderek dijitalleşen bir dünyada, insan evrimini besleyen doğal çevreden sık sık kopuyoruz. Bu durum doğayla temas eksikliğine neden olur ve bir dizi davranışsal sorunlara yol açabilir. Bu nedenle ‘Ekoterapi’ oldukça önemlidir çünkü bu kopukluğu iyileştirmeye ve bizi doğayla yeniden bütünleştirmeye çalışır.
Genellikle doğa terapisi veya yeşil terapi olarak adlandırılan ekoterapi, doğanın iyileştirici gücünü vurgulayan yeni ortaya çıkan bir tedavi şeklidir.
Ekoterapi, bireyler ve doğal dünya arasındaki duygusal bağı genişletmenin yollarını geliştirmeyi ve anlamayı, böylece bireylerin sürdürülebilir yaşam tarzları geliştirmelerine ve doğaya yabancılaşmayı gidermelerine yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Ekoterapi, özünde, bireylerin doğayla daha güçlü bir bağ kurmasına ve bu bağdan fayda sağlamasına yardımcı olan faaliyet ve programları içerir.
Bu faaliyetler arasında bahçecilik ve çiftçilik, doğa yürüyüşü, doğa meditasyonu, hayvan destekli faaliyetler, vahşi doğa gezileri ve daha pek çok şey yer alabilir. Bu faaliyetler genellikle eğitimli profesyoneller tarafından yönetilir ve belirli terapötik hedeflere ulaşmayı amaçlar.
Ekoterapinin temel önermelerinden biri sağlığa bütüncül yaklaşımıdır.
Sağlığı yalnızca hastalıklara karşı koruyucu olarak değil, büyük bir kısmı doğayla daha derin bir bağ kurarak elde edilebilecek tam bir fiziksel, zihinsel ve sosyal durumları refahımız için ortak olarak görür.
Ekoterapi yeni bir kavram değildir. Aslında kökleri eski uygarlıklara kadar uzanmaktadır.
Dünyanın dört bir yanındaki yerli kültürler, insanlar ve doğa arasındaki derin ilişkiyi her zaman anlamış ve bu anlayışı genellikle şifa uygulamalarına entegre etmişlerdir. Yine de ‘ekoterapi’ terimi ve modern psikolojiye entegrasyonu nispeten yeni bir gelişme olarak kabul edebiliriz. Psikolojik iyileşmeye resmi bir yaklaşım olarak ekoterapi 20. yüzyılın sonlarında ivme kazanmaya başladı.
Ekoterapi özellikle ruh sağlığımız için önemlidir. Çalışmalar sürekli olarak doğayla etkileşimin stres, kaygı ve depresyon duygularını büyük ölçüde azaltabileceğini göstermiştir.
Journal of Affective Disorders’da yayınlanan bir çalışmada, doğada yapılan kısa bir yürüyüşün depresyon belirtilerini önemli ölçüde azalttığı bulunmuştur. Bu terapötik etkiler, ruh sağlığı sorunlarının arttığı bir dünyada giderek daha önemli hale gelmektedir.
Ekoterapi fiziksel sağlığımız için de önemlidir. Doğada vakit geçirmek fiziksel zindeliği artırabilir, kan basıncını düşürebilir ve bağışıklık sistemimizi güçlendirebilir.
Örneğin, Environmental Health and Preventive Medicine dergisinde yayınlanan bir çalışma, ormanlara maruz kalmanın, bağışıklık sistemimizin virüsler ve kanserle savaşan bir parçası olan doğal öldürücü hücrelerin aktivitesini artırdığını ortaya koymuştur.
Ekoterapi farkındalığa teşvik ederek huzur ve sakinlik duygusunu destekler.
İster bir akarsuyun rahatlatıcı sesi, ister yemyeşil bir alanın görüntüsü ya da güneşin teninizde bıraktığı his olsun, bu duyusal deneyimler anda var olmamıza yardımcı olur ve bir rahatlama hali yaratır. Kısacası doğal dünya ile daha derin bir bağ kurulmasını teşvik eden ekoterapi, sağlık ve mutluluğa yönelik bütüncül bir yaklaşımı destekler.
Ekoterapinin ruh sağlığına faydaları derin ve geniş kapsamlıdır. Kendimizi doğaya bıraktığımızda, sadece çevrenin güzelliğinin tadını çıkarmakla kalmıyor, aynı zamanda olumlu fizyolojik ve psikolojik tepkileri de tetikliyoruz. Örneğin;
-
Stresi Azaltır: Ekoterapinin stresi azalttığı tespit edilmiştir. Günlük hayatın koşuşturmacasından uzakta, doğada olmak zihnimizin rahatlamasını sağlar. Cıvıldayan kuşların, hışırdayan yaprakların veya akan suyun sesi, vücudun ana stres hormonu olan kortizol seviyelerimizi düşürmeye katkıda bulunur.
-
Ruh Halini İyileştirir: Araştırmalar, doğada zaman geçirmenin olumlu duyguları artırabildiğini ve olumsuz olanları azaltabildiğini göstermiştir. Ruh halimizi iyileştirebilir ve hatta duygudurum bozukluklarının semptomlarını hafifletebilir.
-
Depresyon ve Anksiyeteyi Hafifletir: Araştırmalar, yeşil alanlara maruz kalmanın depresyon ve anksiyete belirtilerini önemli ölçüde azaltabileceğini ortaya koymuştur. Stanford Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada, kentsel bir ortama kıyasla doğal bir ortamda yürüyen katılımcıların, beynin akıl hastalığı riskiyle ilişkili bir bölgesinde daha az aktivite sergiledikleri bulunmuştur.
Ekoterapi sadece zihinlerimiz için iyi değildir; bedenlerimize de fayda sağlar. Örneğin;
-
Fiziksel Zindeliği Geliştirir: Bahçe işleri veya yürüyüş gibi birçok ekoterapi biçimi, kardiyovasküler sağlığı, kas gücünü ve genel zindeliği artırabilen fiziksel aktivite içerir.
-
Bağışıklık Sistemini Güçlendirir: Bazı araştırmalar, ormanlarda vakit geçirmenin bağışıklık sisteminin işlevini artırabileceğini öne sürmektedir. Ağaçlardan elde edilen fitonidlerin (ahşap esansiyel yağları) solunması, vücudumuzdaki tümör ve virüs bulaşmış hücreleri öldüren bir tür beyaz kan hücresinin sayısını ve aktivitesini artırır.
-
Uykuyu İyileştirir: Ekoterapi uykuyu iyileştirmeye de yardımcı olabilir. Doğal güneş ışığı vücudunuzun iç ‘uyku saatini’ düzenlemeye yardımcı olarak gün boyunca daha uyanık ve gece çöktüğünde uyumaya hazır hissetmenizi sağlar.
Son olarak, ekoterapinin etkileyici bilişsel faydaları da olabilir.
Konsantrasyon ve Yaratıcılığı Geliştirir: Ekoterapi odaklanmayı ve yaratıcılığı geliştirmeye yardımcı olabilir. Araştırmalar, açık havada zaman geçirmenin dikkatimizi geri kazandırabileceğini, zihinsel yorgunluğu giderebileceğini ve hatta yaratıcılığı artırabileceğini göstermektedir.
Çocuklarda Bilişsel Gelişimi Artırır: Çocuklar için doğayla temas, bilişsel gelişim, özgüven artışı ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) semptomlarının azalması gibi bir dizi fayda ile ilişkilendirilmiştir.
Ekoterapi, her biri benzersiz faydalar sunan birçok şekilde olabilir. Bir bireye en uygun olan tür kişisel tercihlere, terapötik ihtiyaçlara ve farklı doğal ortamlara erişime bağlıdır.
Ekoterapi, her biri doğanın iyileştirici gücünü kullanmaya yönelik kendine özgü bir yaklaşıma sahip olan çeşitli terapi biçimlerini kapsayan geniş bir terimdir. İşte bazı temel ekoterapi türleri:
1. Orman Banyosu
‘Shinrin-yoku’ olarak bilinen Japonya kökenli orman banyosu, kişinin kendisini bir orman ortamına bırakmasını içerir. Tempolu bir yürüyüş veya patika koşusunun aksine, orman banyosu doğanın yavaş ve dikkatli bir şekilde keşfedilmesini teşvik eder. Amaç bir hedefe ulaşmak değil, doğal çevreyle derin bir bağ kurmaktır.
2. Bahçe Bitkileri Terapisi
Bahçecilik terapisinde, bireyler bahçecilik ve bitki temelli faaliyetler aracılığıyla doğayla etkileşim kurar. Bu faaliyetler, belirli terapötik hedefler göz önünde bulundurularak eğitimli terapistler tarafından yapılandırılır ve kolaylaştırılır. Bitkilerle çalışmak sakinleştirici bir etkiye sahip olabilir ve sorumluluk ve başarı duygusu aşılayabilir.
3. Hayvan Destekli Terapi
Hayvan destekli terapi, bir tedavi şekli olarak hayvanlarla etkileşimi içerir. En yaygın şekli, köpekler veya kedilerle çalışmak gibi evcil hayvan terapisidir. Bununla birlikte, atlar (at terapisi) gibi daha büyük hayvanları ve hatta vahşi yaşam etkileşimini de içerebilir.
4. Vahşi Doğa Terapisi
Vahşi doğa terapisi, vahşi doğa veya taşra ortamında gerçekleşen terapötik faaliyetleri içerir. Bunlar genellikle yürüyüş, kampçılık veya kaya tırmanışı gibi macera aktivitelerini içerir. Vahşi doğada karşılaşılan zorluklar ve deneyimler özgüven, dayanıklılık ve kişisel gelişimi teşvik edebilir.
5. Yeşil Egzersiz
Yeşil egzersiz, doğal bir ortamda gerçekleştirilen herhangi bir fiziksel aktivitedir. Bu, bir parkta koşu yapmaktan, sahilde yoga yapmaya veya ormanda dağ bisikleti sürmeye kadar değişebilir. Araştırmalar, egzersizin doğada yapıldığında kapalı ortamlara kıyasla daha fazla psikolojik fayda sağlayabileceğini göstermiştir.
6. Doğa Meditasyonu
Doğa meditasyonu, açık havada gerçekleştirilen meditatif uygulamaları içerir. Doğal dünyanın seslerine, görüntülerine ve hislerine odaklanarak, bireyler farkındalık ve sükunet durumuna ulaşabilirler.
Sonuç olarak ekoterapi, zihinsel ve fiziksel sağlığı iyileştirmek için doğanın gücünden yararlanan terapi yöntemidir.
Ekoterapi, orman banyosundan hayvan destekli terapiye kadar, etrafımızdaki çevreyle yeniden bağlantı kurmanın sayısız yolunu sunar. Öyleyse neden dışarı çıkmıyor, temiz havayı solumuyor ve ekoterapiyi denemiyorsunuz? Belki de hayattan aradığınız şey ekoterapi’de yatıyordur. Ne dersiniz?
